«ایران کد»، روان‌سازی تبادل اطلاعات تجاری‌

یکی از زیرساخت‌های اساسی در تجارت مدرن، تدوین استانداردهای لازم برای ارائه خدمات تجاری به مصرف‌کنندگان است و استاندارد شماره‌گذاری کالا، طبقه‌بندی کالا و استانداردسازی قالب‌های اطلاعاتی به منظور ایجاد زبان مشترک در زنجیره تامین کالا از جمله این زیرساخت‌های بنیادین است.‌ تعامل مناسب بین عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان کالا در تجارت مدرن مرهون انتقال اطلاعات کامل طرفین با کمترین هزینه و در کوتاه‌ترین زمان است.‌ از منظر دولت‌ها نیز آگاهی از وضعیت بازار از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد، زیرا دولت به عنوان بدنه حاکمیتی و سیاست‌گذار در عرصه تجارت، در سطح کشور مسئولیت بهبود روابط تجاری را از طریق کاهش شکاف میان عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان برعهده دارد. بنابراین تدوین استانداردهای مناسب برای تبادل اطلاعات در فرآیند تجارت یکی از ضرورت‌های تنظیم بازار محسوب می‌شود.‌ نظام شماره‌گذاری کالا و خدمات (ایران کد) یکی از مکانیزم‌های روان‌سازی تبادل اطلاعات در خدمات تجاری است و توانمندسازی عرضه‌کنندگان، مصرف‌کنندگان و دولت را در حوزه اطلاع‌رسانی پیگیری می‌کند.‌ طراحان این سیستم معتقدند هر عرضه‌کننده را باید توانمند ساخت تا اطلاعات خود و محصولاتش را در قالبی استاندارد به همگان معرفی کند.‌ همچنین هر مصرف‌کننده باید بتواند اطلاعات عرضه‌کنندگان مورد نظر و محصولات آن‌ها را به صورت منسجم بیابد و باهم مقایسه کند. دولت نیز باید بستر لازم را برای اطلاع‌رسانی استاندارد و منسجم محصولات فراهم کند.‌ آنچه امروز در کشور ما با عنوان نظام ملی طبقه‌بندی و خدمات شناسه کالا یا به اختصار <ایران‌کد> مطرح است، در واقع تلاشی است که دولت برای پاسخ به مشکلات مطرح شده دنبال می‌کند.‌ ایران کد بستر استانداردی را برای عرضه و تقاضای اطلاعات محصولات فراهم می‌کند؛ به این ترتیب هم مشکلات عرضه‌کنندگان در معرفی محصول و هم مشکلات مصرف‌کنندگان در دسترسی به اطلاعات محصول برطرف می‌شود.‌ این نظام نوین اطلاع‌رسانی تجاری اکنون بخش وسیعی از کالاهای تولیدی را دربر گرفته و بزودی شامل تمام تولیدات ایران می‌شود.‌ در این میان مدیرعامل مرکز ملی شمار‌ه گذاری کالا و خدمات ایران (ایران کد) دیروز از درج کد ملی کالا بر روی گروه‌‌های کالای جدید، حساس و پرمصرف مردم در سطح کشور خبر داد.‌ ‌<احمد غلامزاده> افزود: با مذاکرات صورت گرفته درج کد ملی کالا بر روی دارو، تجهیزات پزشکی، موادغذایی و لبنیات پرمصرف مردم در حال تکمیل شدن است.‌ وی اظهار داشت: در زمینه دارو و تجهیزات پزشکی که با تاکید وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صورت گرفته تا پایان سال آینده تمام داروهای مصرفی مردم و تولید، توزیع و واردات تجهیزات پزشکی منوط به دریافت ایران کد خواهد شد.‌ وی افزود: هم اکنون از 135 شرکت تولیدی - توزیعی دارو، 61 شرکت که 1713 قلم کالا تحت پوشش دارند به ایران کد پیوسته‌اند و این پوشش تا پایان سال 87 کامل می‌شود.‌ وی تصریح کرد: همچنین در زمینه موادغذایی از هفت هزار شرکت تولیدی و توزیعی در این باره تاکنون 1250 شرکت با دارا بودن 28 هزار قلم کالا به ایران کد پیوسته‌اند که پوشش کد ملی کالا به این دسته نیز تا پایان سال آینده تکمیل خواهد شد.‌ وی خاطرنشان ساخت: 3800 قلم کالای بهداشتی، آرایشی نیز ایران کد دریافت کرده‌اند که در سال آینده تمام اقلام این گروه کالایی به ایران کد می‌پیوندند.‌ <غلامزاده> همچنین از درج کد ملی کالا بر روی پنج محصول پرمصرف لبنی مردم شامل شیر یارانه‌ای، ماست، دوغ، خامه و شیرکاکائو خبر داد و گفت: با این پوشش امکان رهگیری، شناسایی هویت و منشا و مبدا کالاهای یاد شده که برای مردم اهمیت دارند، فراهم شده است که البته به تدریج به سایر گروه‌های کالایی دیگر توسعه داده خواهد شد.‌ وی افزود: مذاکراتی نیز با فروشگاههای زنجیره‌ای بزرگ کشور مانند رفاه، شهروند، سپه و اتکا در جریان است تا بارکدهای قدیمی را با بارکدهای کد ملی کالا جایگزین کنند. بارکدهای قدیمی حاوی هیچگونه اطلاعات محتوایی کالا و قابل عرضه در چرخه تجارت الکترونیک نیست و صرفا کارکرد تسریع در حسابداری و گردش صندوق فروشگاهها را دارد، ضمن اینکه باعث ایجاد اشتباهات زیادی در شناسایی کالاها و عدم‌مدیریت صحیح کالا به دلیل وجود بارکدهای تکراری و غیرقابل تایید می‌شود.‌ وی تصریح کرد: اما ایران کد در عی اینکه قابلیتهای تسریع در حسابداری را دارد، حاوی اطلاعات حیاتی است که کالا را در چرخه تجارت ملی و بین‌المللی قابل عرضه کرده، مدیریت کالا در زنجیره توزیع را تسهیل می‌کند و منابع تامین کالا در کشور را قابل شناسایی می‌سازد. لذا ایران کد به زودی بر روی هزاران قلم کالای عرضه شده در این فروشگاه‌ها قابل مشاهده است که در نوع خود یک تحول در سیستم توزیع کالای کشور محسوب می‌شود، چرا که با روشن ساختن منشا تامین و توزیع کالا، دست واسطه‌ها را کوتاه و باعث کاهش هزینه تولید و هزینه نهایی فروش می‌شود.‌ مدیرعامل مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران از اتصال ایران کد با سیستم ثبت سفارش وزارت بازرگانی <ثبتارش> خبر داد و گفت: مشکل نرم‌افزاری این اتصال اکنون کاملا حل شده و فعلا ثبت سفارش ملزومات خانگی در استان فارس به صورت پایلوت با استفاده از ایران کد آغاز شده است.‌ وی افزود: تا اردیبهشت ماه سال آینده این نمونه مورد ارزیابی قرار گرفته و با رفع معایب و هماهنگی سازمان توسعه تجارت به تدریج در تمام نقاط کشور و تمام گروههای کالایی اجرا می‌شود.‌ وی درباره مزایای اتصال کد و <ثبتارش> اظهار داشت: با این اتصال صرفه‌جویی قابل توجهی در وقت، پول و انرژی دولت و تجار صورت می‌گیرد چون کاغذبازی، دوباره‌کاریهای متعدد و مراحل زائد اداری حذف می‌شود.‌ به عنوان مثال اکنون هر بار که صادرکننده برای ثبت سفارش کالای جدید مراجعه می‌کند باید تشکیل پرونده جدید داده و دوباره شناسایی شود اما با دریافت ایران‌کد پس از یکبار ثبت اطلاعات، وی دیگر نیازی به تشکیل پرونده و شناسایی مجدد و کاغذبازیهای آن ندارد.‌ ‌<غلامزاده> افزود: همچنین سایر دستگاههای دخیل در واردات کالا نظیر گمرکات که کد تخصصی ‌‌HS را دارند، با تناظر با ایران‌کد، این کد را به عنوان کد واحد می‌پذیرند که زبان مشترکی بین دستگاههای مختلف ایجاد و از برداشتهای سلیقه‌ای از قانون، مانند ردیف‌های تعرفه، جلوگیری می‌کند، و این مسأله کار بازرگانان را بسیار آسان و سریع و کم‌هزینه می‌کند.‌ وی تصریح کرد: اما بزرگترین مزیت اتصال ایران کد و <ثبتارش> حمایت از تولیدکنندگان داخلی و جلوگیری از خروج ارز برای خریدهای غیرضروری خارجی است. چرا که ایران کد می‌تواند تمام توانمندیهای داخلی در تولید کالا را به تجار معرفی و اطلاع‌رسانی کرده و بدینوسیله تجار می‌توانند به جای واردات کالاهایی که تصمیم دارند از خارج وارد کنند، از تولیدکنندگان داخلی با قیمت کمتر خرید کنند.‌ ‌<غلامزاده> همچنین از پیاده‌سازی و توسعه دیتابار(‌‌Databar) به جای بارکدهای(‌‌Barcode) فعلی در زنجیره‌های تامین خبر داد و گفت: قابلیت ذخیره جزیی‌ترین اطلاعات ماهیتی کالا تا 74 کاراکتر در دیتابار فراهم شده است. به طوریکه ویژگیهایی که قبلا در بارکدهای فعلی وجود نداشت مانند، تاریخ انقضا، اوزان، استانداردها و غیره در دیتابار فراهم شده است. این امکان در واقع یک فن‌‌آوری انتقال اطلاعات است که مدیریت کالا در کشور را به طور قابل توجهی تسهیل می‌کند.‌ وی افزود: دیتابار این امکان را فراهم می‌کند که امکان کنترل کمی و کیفی گروههای کالایی مهیا شود. مثلا اطلاعات ضروری برای فروشندگان و مصرف‌کنندگان مانند وزن کالا، شماره استاندارد، کدهای کالا و سایر اطلاعات ضروری تا حداکثر 74 کاراکتر توسط دیتابار در زنجیره توزیع به گردش درمی‌آید که توسط تجهیزات بارکدخوان قابل دریافت می‌باشد.‌ مدیرعامل مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران با تاکید بر عزم وزارت بازرگانی بر نهادینه‌سازی و فرهنگ‌سازی ایران‌کد در فضای تجاری و اقتصادی کشور گفت: اقدامات فرهنگی و اطلاع‌رسانی در این باره امسال آغاز شده که نمونه آن راه‌اندازی نقطه رسانه‌ای ایران کد و انتشار مجله ایران کد در 15 هزار نسخه است. با راه‌اندازی شورای اطلاع‌رسانی ایران‌کد اقدامات یاد شده در سال آینده گسترده‌تر و نظام‌مندتر پیگیری خواهد شد.‌

برگرفته از روزنامه اطلاعات