فناوریهای شناسایی و ردیابی
بارکد ، RFID ، شناسایی با امواج رادیویی ، ردیابی ، ردگیری، ردیابی ماهواره ای ، GPS ، بینایی ماشین ، بیومتریک ، کارت هوشمند، سنسورفناوریهای شناسایی و ردیابی
بارکد ، RFID ، شناسایی با امواج رادیویی ، ردیابی ، ردگیری، ردیابی ماهواره ای ، GPS ، بینایی ماشین ، بیومتریک ، کارت هوشمند، سنسورپدیده RFID
فرصت‌های فراوانی برایRFIDوجود دارد. راجع به این فرصت‌ها که ظاهرا به حدس و گمان نزدیک هستند؛ شما هم خوانده‌اید و اگر تا به حال نخوانده‌اید؛ این چند سطر راهگشاست:
تصور کنید پول پارکینگ مرکز خرید یا پارکینگ محل کارتان را از قبل پرداخته اید و حالا هر وقت به پارکینگ میروید تگ RFIDباعث میشود تا وقتتان بابت گرفتن قبض ورودی و یا پرداخت وجه هنگام خروج گرفته نشود (این پدیده الان وجود دارد و با نام E-ZPass transponderمورد استفاده قرار دارد (یک نوع شماره سریال برای برداشت پول از حساب )..... تصور کنید در مرکز خرید؛ چرخ خریدتان را از خرید پر کرده‌اید و فقط کارت خریدتان را پای صندوق داخل دستگاه میکنید و به خانه‌تان میروید. در این حالت آنچه رخ داده این است که هر RFIDبر روی هر چه خریده‌اید اطلاعات مربوط به قیمت خودش را برای دستگاه الکترونیک خواننده قیمت‌ها فرستاده و به این ترتیب پیش از آن‌که به درب خروج مرکز خرید رسیده باشید، همه قیمت‌های کالاهای خریداری شده توسط شما به دستگاه قیمت‌خوان ارسال شده است. در همین حال این دستگاه قیمت‌خوان هم که قیمت‌ها را از برچسب‌هایRFIDگرفته، میتواند آنها را برای فروشنده اصلی و نیز برای تولیدکنندگان محصولات ارسال کند و او هم بداند که فرضا یک کالایش تماما به فروش رفته و از کالاهای دیگرش به چه میزانی در قفسه ها یا در انبار باقی مانده است. از طرف دیگر حتی بانک هم میتواند مستقیما میزان خرید شما را از حسابتان کسر کند.
... در نظر بگیرید خانه‌ای را که دستگاه پخت و پز آن به محض دیدن گوشت از روی وزن، آن را بشناسد و دستورات مخصوص به آن را برای پخت و پز به اجرا درآورد. یا ماشین‌های هوشمند لباسشویی را در نظر بگیرید که درباره ریختن یک لباس رنگی در میان لباس‌های سفید - که احتمال رنگ دادن در آن وجود دارد - به شما هشدار بدهند... یا در نظر آورید روزی را که بشود از روی میزان مصرف چای در یک خانه که سکنه‌‌اش افراد مسن هستند؛ فهمید چقدر از نظر اجتماعی تامین هستند و تنها نماند‌ه‌اند؛ باور کنید این نکته در یک کنفرانس در لندن مورد بحث جدی قرار گرفته است..... هیچ چیزی نمی‌‌تواند به عنوان مانع عمل کند. از لباس‌های هوشمند و ژاکتی که رنگ عوض میکند تا پرده‌هایی که RFIDدارند و میتوانند حتی به حرف‌های شما گوش کنند...
می‌توان با RFIDبیماران را زیر نظر داشت که آیا به صورت صحیح تحت معالجه و مصرف دارو هستند یا خیر؟ .... در نظر بگیرید آژانس‌های هواپیمایی را که در حال جایگزین‌سازیRFIDبا بارکدها هستند تا بتوانند در نظام تحویل بار بهبود ایجاد کنند.... یا بد نیست بدانید که وزارت خارجه آمریکا صدور گذرنامه‌های مجهز به RFIDرا از اداره گذرنامه شهر دنور آغاز کرد تا در مرحله بعد آن‌را به 17 اداره گذرنامه دیگر در سراسر آمریکا هم گسترش دهد.
آمریکایی‌ها می‌گویند جعل‌کردن یا تغییر دادن گذرنامه‌های دارایRFIDمشکل است و به این ترتیب ضریب امنیتی بالا‌‌تری دارند؛ چرا که تمام اطلاعات ثبت‌شده بر روی تراشه باید دقیقا با اطلاعات بخش کاغذی گذرنامه تطبیق کند و اگر حتی یک گذرنامه دارای RFIDدزدیده شود، این تراشه دارای یک شماره شناسایی منحصر به فرد است که بوسیله سازمان‌های قانونی در سراسر جهان قابل ردیابی است و حتی در آینده ممکن است بر روی این تراشه اطلاعات زیست‌سنجی مانند تصاویر اثر انگشت نیز اضافه شود.... شرکت مارک اند اسپنسر انگلیس استفاده از RFIDرا شروع کرده و می‌‌خواهد از آن در لباس‌های زنانه و مردانه استفاده کند..... انگیزه شرکت وال مارت در به‌کارگیریRFIDاین است که اقلام مورد فروش خودش را سه برابر سریع‌تر از قبل عرضه کند... در نظر بگیرید بر روی کاغذ برچسبRFIDباشد، تا کاملا مشخص شود چه وقت و کجا ساخته شده است؛ چقدر ازکاغذها امکان دارد باطله باشد تا به این ترتیب بتوان از میزان ضایعات کاغذ کاست.... در نظر بگیرید چاپخانه‌ای بسیار بزرگ را که در آنRFIDبه پالت‌ها چسبانده شده تا به سرعت بتوان فهمید که پالت‌ها از کجا آمده‌اند و الان در کجای کارگاه قرار دارند..... راستی جام جهانی فوتبال که یادتان هست؟ بلیت‌های مسابقات فوتبال جام جهانی در آلمان هم باRFIDتجهیز شد. رمزگذاری بلیت‌های مسابقات جام جهانی با این هدف صورت گرفت تا این اطمینان به وجود آید که تماشاچیان از ورودی‌های خودشان وارد ورزشگاه‌ها میشوند و در جاهای خاص خودشان هم مستقر میشوند و از بوفه‌های مربوط به قسمت خودشان استفاده می‌‌کنند. علاوه بر این، کاربردRFIDدر بلیت‌های مسابقات فوتبال جام جهانی یک فایده دیگر هم داشت و آن جلوگیری از جعل بلیت‌ها بود. طبق محاسباتی که به عمل آمده بود، استفاده از برچسبRFIDدر این بلیت‌ها حدود 10 سنت (با واحد یورو) به قیمت بلیت‌ها اضافه کرد که با توجه به 2/3 میلیون بلیت در نظر گرفته شده به 320 هزار یورو بالغ شد و به عبارت بهتر استفاده ازRFIDبرای برگزارکنندگان مسابقات فوتبال جام جهانی 32 هزار یورو هزینه در برداشت. شرکت فیلیپس که بانی این اتفاق بود، امیدوار است که این تجربه به افزایش میزان تقاضا برای استفاده ازRFIDبینجامد و همین امر سبب شود تا هزینه‌های استفاده از این تکنولوژی در آینده کاهش یابد... اما جالب‌تر از همه استفاده ازRFIDبر روی تیغ اصلاح بود که توسط کمپانی تسکو (Tesco)صورت گرفت. هدف این شرکت از کاربردRFIDدر تیغ‌های اصلاح این بود که از کش رفتن آنها از سوپرمارکت‌ها- که امری رایج بود- جلوگیری کند. هنوز مدتی از استفاده از این روش نگذشته بود که موجی از اعتراض به پا شد و علت آن هم این بود که معترضان بر این باور بودند که این اقدام به نقض حریم شخصی می‌‌انجامد. در واقع از هر کسی که این تیغ‌های اصلاح را در دست داشت -چه خریدار و چه سارق، عکس گرفته می‌‌شد!
با همه این تفاصیل استفاده ازRFIDهنوز برای خیلی‌ها نامشخص است و برای آنان‌که آن‌را می‌شناسند استفاده‌ها هنوز پراکنده است، اما شک نکنید که استفاده ازRFIDدر آینده حالت استاندارد به خود خواهد گرفت.
اما چیست این RFID؟
- شناسایی از طریق امواج رادیویی (RFID)یا Radio Frequency Identification
- انباشت و بازیافت داده‌ها از راه دور
- یک تکنولوژی که از دهه‌ها پیش برای رهگیری پرندگان وجود داشته است
- رهگیری و شناسایی انسان؛ حیوان و اشیا (مثل نمونه کتاب‌ها در کتابخانه و اجناس در فروشگاه‌ها)
- شناسایی از طریق امواج رادیویی
- جایگزینی برای بارکدها (با ظرفیتی بیشتر از بارکدها)
- بارکدهای هوشمند و نامرئی
- تگ‌های هوشمند که جانشین بارکدها شده اند
- یک میکروچیپ کوچک (ریزتراشه) است با مقداری مدار چاپی و یک آنتن به همراه یک بخش دوم که یک دستگاه رمزخوان (Reader)است که امواج رادیویی را در یک فرکانس مشخص (مثل سیستم قفل از راه دور اتومبیل‌ها) برای RFIDارسال میکند. در واقع میکروچیپ در این حالت بیدار میشود و حضور و هویت خودش را برای دستگاه رمزخوان اعلام میکند. آنچه رمزگذاری میشود به یک کامپیوتر میزبان انتقال داده میشود و هویت مربوطه سپس در پایگاه داده‌رسانی، اسکن و شناسایی میشود.
- و ...........
با تعاریف فوق به نظر می رسد، RFIDچیزی فراتر از بارکد است چرا که خودش دارای یک سیستم اتوماتیک پویشگر (اسکن‌کننده) است و افزون بر این ، حجم اطلاعات موجود و ارسالی در سیستم RFIDبه مراتب بیشتر از تعدادی میله چاپی ضخیم و باریک (بارکد) است. به جز این باید گفت بارکدها برای شناسایی باید در معرض دید باشند؛ اما در مورد RFIDنیاز به چنین موضوعی نیست و تگ‌های RFIDاز راه دور خوانده میشوند.
نکته مهم دیگر این است که RFIDبه این خاطر فراتر از بارکد است که به جای شناسایی یک سری کالا به صورت دسته جمعی؛ می تواند امکان تعریف و شناسایی هر کالا را به صورت منفرد فراهم آورد.
گونه‌های RFID:
تگ هایRFIDبه دو گونه قابل تقسیم هستند: منفعل و فعال منفعل: در این گونه؛ تگ برای ارسال اطلاعات به سوی خواننده اطلاعات (Reader)صرفا از امواج الکترومغناطیس استفاده میکند. ابعاد تگ‌های منفعل چهار دهم میلیمتر در چهاردهم میلیمتر است و قیمتشان هم تقریبا چهل صدم دلار است. قدرت ارسال پیام تگ‌های منفعل پنج تا ده متر است .
فعال: در این گونه؛ تگ برای ارسال اطلاعات به سوی خواننده اطلاعات به قدرت سیگنال متکی نیست و خودش دارای قدرت است؛ به عبارت بهتر این گونه از تگ‌های RFIDخودشان دارای یک باتری کوچک هستند که مدارهای تراشه را فعال میکند. این گونه از تگ‌ها همچنین بزرگتر و گران‌تر از تگ های منفعل بوده و در عین حال قدرت ارسال پیام به مسیرهای دورتر را هم دارند. تگ‌های فعال میتوانند به اندازه یک سکه باشند و قیمتشان یک دلار است.
برخی نگرانی‌ها:
اصلی ترین نگرانی در مورد RFIDمی تواند این باشد که حریم شخصی را نقض کند. فرض کنید اگر صرفا خریدها در آینده براساس استفاده دائمی از RFIDبه پیش برود، دست اندرکاران تجارت کاملا از عادات و گرایش‌های شما در خرید آگاه بوده و میتوانند با اتکا به اطلاعاتی که از سلایق و عادات شما در خرید دارند حسابی شما را به طعمه‌‌های تجاری خود تبدیل کنند؛ مگر اینکه راهی پیدا شود و اطلاعات بعد از هر خرید پاک شود و امکان بازیافت آن اطلاعات هم از بین برود.
افزون بر این به نظر می‌رسد که این هم باید جزو حقوق مردم باشد که بدانند برد یک RFIDچقدر است و تا کجا میتواند آنها را تعقیب کند.
در واقع باید گفت آن‌گونه که از قراین پیداست RFIDفقط بر اقتصاد تاثیر نخواهد داشت و آنچه مایه نگرانی و در عین‌حال مایه امید است؛ تاثیرات احتمالی آن بر اجتماع است.
امید فراوان:
اگر RFIDرا در بطن چیزی تماشا کنید که به آن "اینترنت چیزها" (the internet of things)می‌گویند و مرحله بعدی انقلاب دیجیتال است، بسیار یکه خواهید خورد. دستورالعمل ساختن اینترنت چیزها بسیار ساده است. خودتان ببینید و بعد بدانید چرا ارتباط این بحث با بحث اینترنت چیزها بسیار مهم است:
- تکنولوژی‌های اطلاعاتی و ارتباطی فعلی ما از جمله اینترنت، موبایل، کامپیوترهای شخصی، PDAها،آی‌پادها، DVDها و غیره را بردارید.
- دو تکنولوژی توانایی‌بخش به آنها اضافه کنید: حس‌گرهای با تکنولوژی پیشرفته برای جمع‌آوری داده‌ها، و تکنولوژی‌های هوشمند برای پردازش و تعاملات متناسب داده‌ها.
- همه‌چیز را با استفاده از نانوتکنولوژی به اندازه یک دانه گندم یا شن کوچک کنید.
- سپس این دانه را درون یک تگ RFIDقرار دهید. (احتمالا بقیه ماجرا را حدس زدید!)
- و نهایتا این RFIDرا مثلا زیر پوست یک انسان‌قرار دهید(حالا چرا زیر پوست؟ میشود آن‌را روی ساعت مچی یا چسبیده بر روی کمربند هم داشت!)
در هر حال؛ به این اتفاق می‌گویند آیتنتیتی (Tdentities)به معنی هویت مبتنی بر آی تی؛ در برابر آیتنتیتی (Identities)یا همان هویت.
به دیگر زبان اگر بتوانید دستورالعمل ساختن اینترنت چیزها را اجرا کنید شما خالق آیتنتیتی هستید.
می‌بینید ما داریم با این تگ RFIDبه کجامی‌رویم؟
اکنون تصور کنید که همه این آدم های آیتنتیتی با شبکه به یکدیگر متصل باشند (در همان اینترنت چیزها) آن وقت چه پیش می‌آید؟ یک محیط تمام عیار تعاملی آکنده از تبادل اطلاعات بی‌سیم، با افرادی که حاضر و غایب با هم در ارتباط دقیق هستند. فکر میکنید تا چنین روزهایی خیلی فاصله داریم؟
من هم می‌دانم که باید تکلیف بسیاری از پروتکل‌ها، کدها، میانجی‌ها و فرکانس‌های ارتباطی روشن شود و به قول معروف استاندارد شوند. اما می‌خواهم بگویم این اتفاق هم اکنون رخ داده است!
در بارسلون مشتریان VIP باشگاه Baja Beachدارای یک Verichipکاشته شده در بدن‌هایشان هستند تا خودشان را بشناسانند و بهای خدمات مختلف را از این طریق بپردازند. باورتان میشود. گفته میشود در سال 2004حدود 40 میلیون نفر در آمریکا شکلی از RFIDرا در جیب‌هایشان حمل می‌کردند. ظاهرا خانه شما آخرین مرز است !
برای مطالعه بیشتر رجوع کنید به منابع زیر:
[1] Wikipedia. RFID. 2004.
[2] RFID Journal. Frequently Asked Questions. 2004.
[3] The Wall Street Journal. FDA Approves Radio Chip for Use in Surgery Patients.
[4] Warren, Susan. Suppliers Struggle with Wal-Mart ID-tag Plan.
[5] Hesseldahl, Arik. A Hacker's Guide to RFID.
July 2004
[6] The Internet of Things report 2005.
< http://www.itu.int/osg/spu/publications/internetofthings>
[7]
< http://www.prisonplanet.com/articles/april2004/040704bajabeachclub.htm
