فناوریهای شناسایی و ردیابی
بارکد ، RFID ، شناسایی با امواج رادیویی ، ردیابی ، ردگیری، ردیابی ماهواره ای ، GPS ، بینایی ماشین ، بیومتریک ، کارت هوشمند، سنسورفناوریهای شناسایی و ردیابی
بارکد ، RFID ، شناسایی با امواج رادیویی ، ردیابی ، ردگیری، ردیابی ماهواره ای ، GPS ، بینایی ماشین ، بیومتریک ، کارت هوشمند، سنسورشبنم؛ پایانی بر کالای قاچاق و تقلبی
با کمک طرح شبنم، مردم می‌توانند تنها با داشتن یک گوشی تلفن همراه علاوه بر اطمینان از اصالت کالای خریداری شده، باعث شناسایی عوامل توزیع کالای قاچاق و جعلی شوند.
طرح شبنم، عنوانی است که این روزها در میان فعالان اقتصادی، اصناف، مدیران بازرگانی و فروشندگان، دهان به دهان می‌چرخد و باعث تحولی بزرگ در کنترل سطح عرضه به شیوه‌ای نوین شده است. هر چند این طرح مزایای فراوانی برای مصرف‌کنندگان، فروشندگان و حتی مجموعه‌های نظارتی و مدیریتی دارد، اما خلأ اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی مناسب از مزایا و نحوه عملکرد آن انکارناپذیر است.
شبکه بازرسی و نظارت مردمی که به اختصار شبنم معرفی شده، طرحی است که با پیشنهاد و پیگیری ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت به منظور شفاف‌سازی گردش کالا و اطلاع از اصالت و عدم قاچاق بودن آن استفاده می‌شود. در واقع با نصب یک بارکد دوبعدی بر روی کالا است که می‌توان کالای اصلی از تقلبی و قاچاق را شناسایی کرد.
شناسایی کالای اصلی از تقلبی توسط یک گوشی تلفن همراه که نرم‌افزار مربوطه در آن نصب شده باشد، قابل انجام است.
روش‌های دیگر برای اطیمنان از اصالت کالا، پیامک کردن کد مندرج در برچسب شبنم، استفاده از تلفن گویا و درگاه اینترنتی این سامانه است.
مشتری می‌تواند اطلاعات روی کالا را با اطلاعات دریافتی از سامانه تطبیق دهد و در صورت مغایرت، به سیستم بازرسی گزارش دهد. سیستم بازرسی فروشگاه هدف را مورد بازرسی قرار می‌دهد و در صورت تایید تخلف با متخلفان برخورد قانونی خواهد شد.
در این مطلب، تلاش می‌کنیم تا با بررسی بارکد دوبعدی، ساختار و عملکرد طرح شبنم را تشریح کنیم.
بارکدها به دلیل سرعت، دقت و فواید زیاد خود، در کشورهای توسعه یافته بسیار پرکاربرد شده‌‌اند. کاهش خطا در ورود اطلاعات و تقسیم بندی آن‌ها، سرعت بالای پردازش، دسترسی آسان و سریع به جزئیات و اطلاعات و رهگیری و پیگیری کالا در سطح عرضه از مهمترین فواید بارکد دوبعدی است.
در سال 1994 یک شرکت ژاپنی بارکد دوبعدی معروف به QR را طراحی و ارائه کرد، بارکدهای QR متشکل از ماتریکس‌های دوبعدی هستند. این دو حرف مخفف عبارت «Quick Response» به معنی پاسخ سریع است که به دلیل رمزگشایی سریعی است که کدهای آن فراهم میکنند. در حال حاضر این بارکد در بیشتر کشورهای توسعه یافته مانند ژاپن، آمریکا، کانادا و ... استفاده می‌شود و کاربردهای متنوعی نیز یافته است.
بارکدهای QR امروز جای خود را در صفحات و لینک‌های مرتبط با خبر نشریات و روزنامه‌ها، کارت‌های ویزیت، اطلاعات مربوط به آثار فرهنگی و تاریخی، بیلبوردها و بنرهای تبلیغاتی، اتوبوس‌ها، فروشگاه‌ها و حتی قطعات تولیدی شرکت‌ها پیدا کرده‌اند. ردیابی کالاها، ارائه اطلاعات به مشتریان، ارباب رجوع و گردشگران، تبدیل متن و پیامک‌های نوشتاری سایت‌ها و انتقال آسان آن‌ها، پیگیری آسان و سریع در موضوعات مختلف بوسیله استفاده کنندگان تلفن همراه، هدایت به پایگاه‌های اطلاع رسانی استفاده کنندگان تلفن همراه، استفاده به عنوان ابزار تبلیغاتی در مکان‌های مختلف و موارد مختلف، استفاده در امور پزشکی و نجات بیماران، پیگیری درخواست‌های تجاری و بازرگانی، اطلاع‌رسانی خلاقانه و .... نیز بخش دیگری از کاربردهای این بارکدها است.
طرح شبنم نیز با الهام از این بارکد دوبعدی در کشورمان اجرا شده و می‌تواند برای بسیاری از مشکلات لاینحل گره‌گشا باشد. مهمترین هدف طرح شبنم شامل موارد ذیل است:
- تقویت امکان سیاست‌گذاری و کنترل دولت در بخش کالا و خدمات
- تسهیل در اجرایی شدن سیاست‌های ویژه دولت در کنترل بازار
- اطمینان مردم از نقش موثرتر دولت در حوزه کالاها و خدمات
- افزایش امنیت و جلوگیری از توزیع کالای قاچاق
- جلوگیری از تولید و توزیع کالای جعلی
مهمترین هدف طرح شبنم، نظارت مردمی بر شبکه توزیع کالاها در سطح عرضه و در سراسر کشور است، این بارکد دوبعدی می‌تواند این امکان را فراهم کند تا همه مردم ایران به عنوان بازرس بر روند توزیع کالا و خدمات در کشور نظارت کنند و در نتیجه، جایی برای کالای قاچاق و تقلبی در کشور وجود نخواهد داشت.
سیر عملکرد سامانه شبنم:
1- تولید کنندگان و واردکنندگان با مراجعه به سامانه شبنم، برای هر محصول خود بارکد دوبعدی دریافت میکنند. این بار کد برای هر قلم کالا شخصی‌سازی شده و می‌توانند آن را بر روی کالا نصب کنند.
به این ترتیب با استفاده از این بارکد می‌توان به اطلاعاتی دقیق و مناسب در باره هر قلم کالا دست یافت.
2- نرم افزار شبنم بر روی پایگاه www.shabnam.ir در دسترس همگان قرار گرفته است و هر فرد می‌تواند به راحتی آن را بر روی گوشی تلفن همراه خود نصب کند.
3- مشتری می‌تواند با استفاده از نرم افزار شبنم، بارکد دوبعدی موجود بر روی کالا را از سامانه استعلام کرده و اطلاعات کالا را بر روی تلفن همراه خود مشاهده کند.
4- در صورت مغایرت اطلاعات بارکد، موضوع برای بررسی به نهاد نظارتی ارجاع می‌شود.
5- نهاد نظارتی در کوتاه‌ترین زمان ممکن موضوع را بررسی نموده و نتیجه به سامانه و مشتری ارائه می‌شود.
چگونگی استعلام کالا و گزارش تخلفات
مردم می‌توانند برای اطمینان خاطر خودشان هر کالای داری بارکدی را استعلام نموده و از اصیل بودن آن مطمئن شوند. علاوه بر آن می‌توانند تخلفات مربوط به کالاهایی که بارکد آن مخدوش است یا بارکد ندارد را گزارش کنند.
طرح شبنم در حقیقت ایجاد سامانه‌ای را دنبال می‌کند که در آن همه مردم می‌توانند تنها با داشتن یک گوشی تلفن همراه با استفاده از دوربین موبایل و نرم‌افزاری که در اختیارشان قرار گرفته است و یا پیامک کردن کد 16 رقمی مندرج در برچسب شبنم به شماره 3000392 یا 6008221111، علاوه بر اطمینان از اصالت کالای خریداری شده، باعث شناسایی عوامل توزیع کالای قاچاق و جعلی شوند.
تلفن گویای 88969296 و درگاه اینترنتی شبنم به نشانی www.shabnam.ir ، از دیگر امکاناتی است که برای استعلام بارکد دوبعدی الصاق شده به کالاهای وارداتی، در اختیار خریداران قرار دارد.
در صورتیکه تعداد معینی از تخلفات توسط یک فرد گزارش شود و این گزارش‌ها با بررسی بازرسان نهادهای نظارتی تایید شود، فرد گزارش‌دهنده مورد تشویق قرار خواهد گرفت.
در گزارش‌های بعدی، به جزییات بیشتری از طرح شبنم خواهیم پرداخت و با صاحب‌نظران و دست اندرکاران این پروژه ملی گفت‌وگو خواهیم کرد.
طرح شبنم
کنترل پدیده قاچاق در مرزهای کشور به دلیل گستردگی آن تاکنون اثربخشی مطلوبی نداشته است. لذا استفاده از ظرفیت مردمی برای کنترل قاچاق در سطح عرضه راهکاری است که در قالب طرح شبنم مطرح شده است. پدیده قاچاق کالا سالیان متمادی ذهن مسئولان ارشد اقتصادی را به خود مشغول داشته و عمدتاً روشهایی برای کنترل آن استفاده می شده است که نه تنها کمکی به حل این معضل نکرده، بلکه فرآیند های واردات کالا را مشکل تر کرده است. قاچاق کالا به کشور به نوبه خود به صورت زنجیروار مشکلات دیگری را کلید می زند، به عنوان نمونه، قاچاق کالا باعث ورشکستی بنگاه های تولیدی شده و به تبع آن، نرخ بیکاری افزایش می یابد. اینکه کالایی بدون توجه به قوانین حاکم در بازار کشور به فروش برسد، از جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سلامتی، امنیت ملی و فرهنگی زیانبار خواهد بود.
از اینرو وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی اصلی بخش تجارت و شبکه توزیع کالا، برای مبارزه توزیع کالای قاچاق و جعلی، اقدام به ایجاد سامانه شبکه بازرسی و نظارت مردمی نموده است.
طرح شبکه بازرسی نظارت مردمی در حقیقت ایجاد سامانه‌ای را دنبال می‌کند که در آن همه مردم می‌توانند، تنها با داشتن یک گوشی تلفن همراه دارای دوربین، و با استفاده از نرم‌افزاری که در اختیار ایشان قرار گرفته است، علاوه بر اطمینان از اصالت کالای خریداری شده و یاری دولت در شناسایی عوامل توزیع کالای قاچاق و جعلی، از مشوق‌های اعتباری نیز برخوردار گردند. در واقع این طرح ضریب نفوذ بازرسی و کنترل کالاهای قاچاق و غیر مجاز را گسترش می‌دهد.
اهداف و مزایای طرح
- امکان سیاست‌گذاری دولت در کنترل بازار و تسهیل در اجرای آن
- اطمینان مردم از نقش موثر دولت در حوزه توزیع کالا
- افزایش امنیت بازار و جلوگیری از تولید و توزیع کالای جعلی و قاچاق
- افزایش اطمینان مردم نسبت به اصالت و کیفیت کالا
- امکان راستی‌آزمایی اصل بودن کالا در هنگام خرید توسط مردم
- حمایت از تولید داخل و واردکنندگان قانونی
- استفاده از فناوریهای نوین برای برخورد دقیق‌تر و سریع‌تر با متخلفین
- شناسایی کالاهای غیرمجاز تولید شده یا وارد شده
- رهگیری کلیه کالاهای وارداتی و تولیدات داخل از تولید تا مصرف
نقش مردم
همانگونه که اشاره شد، یکی از اساسی‌ترین اهداف مورد نظر این طرح افزایش تعداد بازرسین است. به عبارت دیگر در حال حاضر تعداد زیادی بازرس رسمی و افتخاری با سرزدن و بررسی کالاهای غیرمجاز و قاچاق تخلفات را ثبت نموده و در اختیار مراجع نظارتی و قضایی قرار می‌دهند.مشخص است که تعداد این بازرسان هرچه قدر هم که افزایش یابد (با توجه به بودجه در دسترس) از یک حد معینی فراتر نمی‌رود این در حالی است که شبکه توزیع کالا بسیار گسترده و زیاد است و بین این دو تناسب مطلوبی وجود ندارد. بنابراین در این طرح این امکان برای تک‌تک مردم فراهم شده است که بتوانند به عنوان بازرس عمل نمایند و در نتیجه گستره شبکه بازرسین از شبکه توزیع فراتر خواهد بود.
چگونگی استعلام کالا و گزارش تخلفات
برچسب شبنم دارای یک بارکد دوبعدی منحصر به فرد است که روی هر قلم کالا درج می‌شود و حاوی اطلاعات کامل درباره کالا بوده و قابلیت استعلام اصالت کالا از طریق گوشی تلفن همراه دوربین‌دار و نرم افزار مربوطه، تلفن گویای 88969296 ، ارسال پیامک به 3000392 و همچنین استعلام ازسامانه شبنم به آدرس www.shabnam.ir را دارد.
مردم می‌توانند برای اطمینان خاطر خودشان هر کالای دارای بارکدی را استعلام نموده و از اصیل بودن آن مطمئن شوند. علاوه بر آن می‌توانند تخلفات مربوط به کالاهایی که بارکد آن مخدوش است یا بارکد ندارد را گزارش نمایند. در صورتیکه تعداد معینی از تخلفات توسط یک فرد گزارش شود و این گزارش‌ها با بررسی بازرسان نهادهای نظارتی تایید شود، مورد تشویق قرار خواهد گرفت.
| مشتری گرامی با سپاس از انتخاب نرم افزار بارکد خوان شبنم برای آزمون اصالت کالا ، نرم افزار فوق از لینک زیر قابل دانلود می باشد.
|  | |||||||||||
نکته مهم: نرم‌افزارهای عمومی مخصوص بارکدهای دوبعدی (مانند نرم‌افزارهایی که بر روی بعضی از گوشی‌ها یا در وب‌سایت شرکت سازنده موجود است) نیز قابلیت استفاده در این سامانه را دارند. لینک برخی از نرم‌افزارهای عمومی بارکدخوان عبارتند از: |