کتاب و جدول ملی تخصیص فرکانس ایران بازنگری و منتشر شد

با استعانت از خداوند بزرگ و تلاش همکاران متعهد سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در سال 1385، کتاب و جدول ملی تخصیص فرکانس امواج رادیویی جمهوری اسلامی ایران با بررسی دقیق و بهره گیری از آخرین مصوبات و دستاورد های اتحادیه بین المللی مخابرات (ITU) و نیز با استفاده از تجارب ارزشمند کشورهای پیشرو و موفق در این زمینه و همچنین با توجه به توزیع فرکانس در کشور، بازنگری و بهنگام شد.
کتاب و جدول ملی تخصیص فرکانس1 به عنوان سند مرجع مدیریت طیف فرکانس در جمهوری اسلامی ایران، توزیع کلی حدود 450 تکه باند فرکانسی در محدوده 9 کیلو هرتز تا 275 گیگاهرتز را بین حدود 30 سرویس رادیویی مختلف نشان می دهد که مبتنی بر مقررات بین المللی رادیو و دستور العمل های اتحادیه بین المللی مخابرات2 است. اولین نسخه جدول ملی تخصیص فرکانس جمهوری اسلامی ایران در سال 1377 تدوین و در سال 1380 بعد از کنفرانس جهانی ارتباطات رادیویی سال 2000 3 (WRC-2000) بازنگری شد. نسخه فعلی جدول ملی که در سال 1385 تدوین و نهایی شده است، جایگزین نسخه قبلی می شود. در این نسخه کلیه تصمیم های کنفرانس جهانی ارتباطات رادیویی سال 2003 4 (WRC-03) اعمال شده است.
لازم به یادآوری است که بر اساس مفاد اساسنامه اتحادیه بین المللی مخابرات، جمهوری اسلامی ایران ملزم به هماهنگی با تخصیص های فرکانسی مندرج در ماده 5 مقررات بین المللی رادیو ( جدول بین المللی تخصیص فرکانس ) می باشد. با این حال تخصیص های ملی جمهوری اسلامی ایران ممکن است با تخصیص های بین المللی مندرج در مقررات بین المللی رادیو متفاوت باشد مشروط به اینکه برای کشورهای همسایه که با جدول بین المللی تخصیص فرکانس یا موافقتنامه های دو جانبه هماهنگی دارند، مشکلی ایجاد نکند.
طیف فرکانس یکی از منابع خدادادی محدود است که به دلیل کاربرد در برقراری ارتباطات رادیویی، دارای ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی بوده و تنها منبعی است که به کار گرفته می شود ولی مصرف نمی شود.
استفاده فزاینده جامعه از فنآوری های رادیویی و فرصت های عالی توسعه اجتماعی که این فنآوری ها بوجود می آورند، اهمیت زیاد طیف فرکانس رادیویی و فرآیند های مدیریت ملی طیف را نشان می دهند. پیشرفت فناوری باعث پیدایش مداوم بسیاری از کاربرد های جدید طیف می شود که این امر علاقه و درخواست بیشتری را برای استفاده از منبع محدود طیف بر می انگیزد. تقاضای روز افزون ایجاب می نماید که طیف فرکانس به صورت موثر مورد استفاده قرار گیرد و فرایند های موثر مدیریت طیف به اجرا در آید.
ارتباطات رادیویی در تعداد فزاینده ای از خدمات همچون دفاع ملی، ایمنی عمومی، پخش همگانی، ارتباطات تجاری و صنعتی، ارتباطات هوانوردی و دریایی، ناوبری و ارتباطات شخصی کاربرد زیادی دارد. در یک محیط پویا و متحرک که ممکن است ارتباطات از طریق سیم در دسترس نباشد یا در مواقع قطعی ارتباط همچون موقعیت های اضطراری و حوادث طبیعی، دسترسی به ارتباطات رادیویی ضروری است. سیستم های ارتباطات رادیویی می توانند از طریق ماهواره یا شبکه های زمینی فعالیت داشته باشند.
به منظور استفاده موثر از طیف فرکانس، بکارگیری آن باید هم از طریق مقررات بین المللی رادیو 5 هماهنگ و قانونمند شود. توانایی هر کشور در برخورداری کامل از مزایای طیف فرکانس، قویا" بستگی به فعالیت های مربوط به مدیریت طیف دارد که پیاده سازی سیستم های رادیویی را آسان می کند و اطمینان می دهد که حد اقل تداخل مضر ایجاد شود. بدین منظور دولت ها باید در صورت لزوم از سیستم های کامپیوتری مدیریت طیف استفاده کنند.
اگر چه کارآیی یک سیستم مدیریت طیف را نمی توان به آسانی تعریف کرد ولی کلا" به این امر مربوط می شود که سیستم تا چه اندازه نیازهای ملی را برآورده می کند وچقدر می تواند از منافع عموم در برخوردار کردن کاربران رادیویی حفاظت کند.
مدیریت ملی طیف فرکانس متشکل است از ساختارها، روش ها و مقرراتی که به وسیله آنها، یک دولت استفاده از طیف فرکانس رادیویی را در داخل مرزهای جغرافیایی خود کنترل می کند. به موجب توافقات بین المللی، دولت ها در نحوه استفاده از طیف فرکانس، قابلیت انعطاف و آزادی عمل دارند. هر دولت باید قوانین و تشکیلات خود را برای انجام وظایف مدیریت طیف بوجود آورد
به این ترتیب کشورها در یک چارچوب بین المللی، با ایجاد مدیریت طیف به تدوین سیاست ها و مقررات ملی و همچنین تهیه ابزارهای مناسب برای استفاده بهینه از طیف فرکانس می پردازند. بر اساس شرح وظایف وزارت ارتباطات و فنآوری اطلاعات و اساسنامه سازمان مقررات و ارتباطات رادیویی، مدیریت طیف فرکانس در جمهوری اسلامی ایران به عهده سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی 6 است.
کتاب و جدول ملی تخصیص فرکانس جمهوری اسلامی ایران، بخشی از مقررات ملی رادیو 7 می باشد. درفصل اول این کتاب اصطلاحات و تعاریف استفاده شده در مقررات بین المللی رادیو و جدول ملی تخصیص فرکانس بیان شده اند. فصل دوم به اختصارات و دسته بندی پخش ها و فصل سوم به مشخصه های فنی ایستگاه ها اختصاص داده شده و در فصل چهارم، چارچوب های بین المللی واگذاری و استفاده از طیف فرکانس آورده شده اند. در فصل پنجم کتاب، جدول ملی تخصیص فرکانس به همراه جداول تخصیص فرکانس مناطق رادیویی سه گانه و پانویس های ملی و بین المللی با در نظرگرفتن کلیه تغییرات توسط کنفرانس جهانی ارتباطات رادیویی 2003 (WRC-03) آورده شده اند. ضمائم کتاب نیز به اطلاعات فنی مورد نیاز کاربران اختصاص یافته است.
نمودار دیواری جدول ملی تخصیص فرکانس به صورت ترسیمی و با استفاده از رنگ های متفاوت، نحوه توزیع تکه باند های فرکانسی در محدوده 9 کیلوهرتز تا 275 گیگا هرتز را بین سرویس های رادیویی نشان می دهد و به صورت ساده یک شمای کلی از استراژی ملی تخصیص فرکانس را به نمایش می گذارد.
جدول ملی تخصیص فرکانس جمهوری اسلامی ایران به صورت الکترونیک و با قابلیت جستجو بر حسب تکه باند های فرکانسی، سرویس های رادیویی یه کاربر های ارتباطات رادیویی(Applications) از طریق آدرس www.cra.ir/ntfa در دسترس قرار دارد که به کاربران امکان دسترسی سریع به اطلاعات مورد نظر را می دهد. بر حسب ضرورت، کلیه ضوابط فنی، دستورالعمل ها و مقررات مربوط به هر کاربرد یا تکه باند فرکانسی در این جدول در دسترس کاربران قرار دارند.
امید است با همکاری همه بهره برداران از طیف فرکانس در کشور، امکان استفاده بهینه و موثر از این منبع ارزشمند خدادادی فراهم آید.

1-National Table of Frequency Allocation-NTFA
2- International Telecommunications Union- ITU
3- World Radiocommunication Conference 2000-WRC-2000
4-World Radiocommunication Conference 2003-WRC-03
5-Radio Regulations
6- Communications Regulatory Authority-CRA
7-National Radio Regulations

برگرفته از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی